مراقبت­ های مهم بعد از زایمان سزارین

از لحظه ای که علائم بارداری را تجربه می کنید و متوجه می شوید قرار است مادر شوید تا بعد از انجام زایمان، می بایست تحت نظر پزشک باشید و یک سری مراقبت ها و دستورالعمل ها را رعایت کنید. تجربه مادر شدن، تجربه ­ای منحصر به­ فرد در زندگی هر زنی است اما ترس و عدم آگاهی درمورد مراقبت­های پس از زایمان نه­ تنها می‌تواند نگرانی هایی برای فرد باردار ایجاد کرده و از لذت مادر شدن بکاهد، بلکه می‌تواند دردها و مشکلاتی را نیز برای مادر ایجاد کند. معمولا دو روز پس از رایمان سزارین مادر می تواند از بیمارستان مرخص شوند و پس از آن باید مادر و فرزند تحت مراقبت هایی قرار بگیرند تا عوارض سزارین برای مادر به حداقل برسد. در ادامه این مقاله به بررسی هر آنچه لازم است در مورد جراحی سزارین و  مراقبت های پس از آن بدانید خواهیم پرداخت. چنانچه علاقمند هستید در این زمینه اطلاعات جامع و مفیدی به دست آورید، در ادامه با ما همراه باشید…

جراحی سزارین چیست؟

جراحی سزارین، روشی برای تولد نوزاد است که از طریق ایجاد برشی بر دیواره شکم و رحم مادر توسط بهترین متخصص زنان و زایمان صورت می­ گیرد. اگرچه این جراحی طی سا­ل­های اخیر رواج بسیاری یافته است اما بی ­توجهی به مراقبت­ های پس از عمل می­ تواند مشکلات و دردهایی را برای مادر به­ همراه آورد.

به‌ طور کلی مراقبت­های پس از جراحی سزارین شامل دو مرحله است: مراقبت­ های روزهای اول و دوم که توسط تیم درمانی در بیمارستان صورت می گیرد و مراقبت ­های در منزل که تا 5 الی 6 هفته ادامه می ­یابد.

در ادامه فیلمی از زایمان سزارین مشاهده می کنید:

مراقبت ­­های پس از عمل در بیمارستان

مراقبت­ های پس از جراحی توسط تیم متخصص درمانی شامل کنترل هوشیاری مادر، تعداد تنفس، تعداد نبض، اندازه ­گیری حجم ادرار، میزان خونریزی واژینال و جمع شدن رحم، کنترل استفراغ، کنترل محل بخیه ازنظر فعال یا ماتوم و همچنین کنترل درد مادر می‌باشد.

چک کردن علائم حیاتی

زمان عمل و بعد از آن علائم حیاتی مادر به طور مرتب چک می شود. از جمله علائمی که تا حدود دو ساعت پس از زایمان سزارین باید تحت نظر قرار گرفته شود عبارتند از:

• تنفس
• فشار خون
• نبض
• دمای بدن
• رنگ پوست

خونریزی واژینال

تا مدت سه روز پس از زایمان سزارین، رنگ خونریزی واژینال قرمز است و مقدار آن زیاد می باشد اما بعد از آن کمرنگ می شود و رنگ آن به زرد مایل به سفید تغییر خواهد کرد. معمولا تا 10 روز پس از جراحی خونریزی ادامه پیدا می کند و در روزهای آخر معمولا به شکل لکه بینی در می آید. در برخی از افراد این خونریزی تا 40 روز ادامه پیدا می کند.

خوردن غذا

اغلب تا 8 الی 12 ساعت پس از زایمان سزارین نباید غذا و حتی آب از طریق دهان خورده شود و پس از گذشت این مدت طبق دستور پزشک ابتدا خوردن با مایعات شفاف مانند آبمیوه خورده شود و بعد از گذشت مدتی در صورت تحمل آن غذاهایی مانند شیر، سوپ رقیق، فرنی و … خورده شده و در صورتی که مادر قادر به تحمل آن ها باشد می تواند غذاهای معمولی را بخورد.

مصرف داروها

پس از زایمان سزارین معمولا قرص آهن، آنتی بیوتیک و داروهایی که ممکن است مادر به آن ها نیاز داشته باشد توسط پزشک تجویز می شود. جهت کاهش درد ممکن است از شیاف، کسپول مسکن و … با رعایت فاصله زمانی انجام شود.

مراقبت­های پس از عمل در منزل

مراقبت­های پس از جراحی سزارین در منزل و توسط مادر، تأثیر چشمگیری در تسریع بهبودی خواهد داشت.

فعالیت بدنی مناسب

بهبودی مادر پس از جراحی زایمان ارتباط مستقیمی با فعالیت­های بدنی دارد. به یاد داشته باشید که هرچند نباید فعالیت بدنی سنگین همچون بالا و پایین رفتن از پله­ ها، دوچرخه‌سواری، دویدن، وزنه‌برداری و ورزش هوازی را داشته باشید، اما پیاده ­روی آرام در کنار استراحت کافی به­ عنوان مکملی در تسریع بهبودی می‌ باشد. دوش گرفتن روزانه درکنار مراقبت از بخیه ­ها نیز به بهبودی کمک خواهد کرد.

مراقبت­ های غذایی

دریافت مواد غذایی لازم به بهبودی مادر و حفظ سلامتی کودک بسیاری می‌کند چراکه مادر مسئول غذای خود و نوزاد است و به دلیل اینکه به نوزاد خود شیر می دهد باید رژیم غذایی سالم و مناسبی داشته باشد. همچنین برای ترمیم بافت، جبران خون­ریزی و شیردهی به نوزاد، مصرف ویتامین، پروتئین، مصرف روزانه قرص آهن و مولتی‌ ویتامین تا سه ماه پس از زایمان توصیه می­ گردد.

بهتر است روزهای اول پس از زایمان از غذاهای نرم چون شیربرنج، فرنی پوره سیب­زمینی، تخم‌مرغ عسلی و آب‌ پز و آبمیوه تازه استفاده شود. مصرف مصرف آب و مایعات به اندازه کافی، روغن زیتون، آلو خشک و انجیر خشک خیس ­کرده به­ منظور جلوگیری از یبوست مفید است. همچنین بهتر است در زمان شیردهی از مصرف غذاهای نفاخ و حساسیت ­زا همچون گوجه‌ فرنگی، کلم، پیاز، شکلات و ادویه اجتناب شود. نکته دیگر مصرف روزانه 8 تا 12 لیوان آب در روز به جهت سریع در بهبودی مادر است.

مراقبت از برش یا زخم سزارین

پس از جراحی سزارین، لازم است نکاتی رعایت شود:

• تمیز و خشک نگه داشتن محل زخم
• دوش روزانه
• خشک نگه داشتن جای زخم
• عدم فشار آوردن بر روی زخم
• همچنین بهتر است تا سه روز اول از پانسمان ضدآب استفاده کرده و پس‌ازآن با مشورت پزشک پانسمان را برداشته و زخم را در معرض هوای تازه قرار دهید.

معاینات پس از جراحی سزارین

بهتر است با هماهنگی پزشک، حدود 7 تا 10 روز پس از جراحی سزارین، به پزشک خود مراجعه کرده و همچنین آزمایش غربالگری را برای نوزاد خود بین 3 تا 5 روز پس از تولد و با مشورت پزشک انجام دهید.

شیوه صحیح خوابیدن

خوابیدن پس از زایمان سزارین به علت بخیه در ناحیه شکم، بغل کردن و همچنین شیر دادن به نوزاد برای مادر دردناک بوده و به یکی از معضلات اصلی پس از زایمان تبدیل شده است. در ادامه بهترین شیوه­های خوابیدن بررسی خواهد شد.

1- خوابیدن به پشت: در این شیوه به این دلیل که فشاری به بخیه ­ها وارد نمی­شود، مادر می­تواند خواب راحتی داشته باشد هرچند که سختی بلند شدن در این حالت یکی از مشکلات خوابیدن به پشت می­باشد.

2- خوابیدن به پهلو: این شیوه یکی از راحت­ترین روش­های خوابیدن بعد از سزارین است چراکه هیچ­گونه فشاری بر بخیه ­ها وارد نشده و همچنین در زمان برخاستن از بستر نیز فشار نسبتاً کمی روی بخیه­ ها ایجاد وارد می­شود. همچنین این شیوه به­عنوان بهترین شیوه خوابیدن برای کسانی است که مشکل فشارخون دارند.

3- خوابیدن در حالت بالا بودن قسمت فوقانی بدن: مادر می‌تواند به کمک چند بالش، قسمت فوقانی بدن را کمی بالا ببرد. در این شیوه تنفس راحت­تر و خواب آرام­تری خواهید داشت. همچنین می‌توان برای راحتی بیشتر از بالش برای زیر زانوها نیز استفاده شود.

4- شیوه عمودی: در صورت عدم راحتی مادر در هیچ‌یک از شیوه ­های پیش­گفته، می‌توان در حالت نشسته روی مبل و یا صندلی خوابید. این شیوه صرفاً برای خواب­ موقتی مورداستفاده بوده اما در هنگام شیر دادن به نوزاد و در زمان بلند شدن یکی از بهترین شیوه­ هاست.

درنهایت مادر می­توانید بسته به شرایط فیزیکی و میزان راحتی خود از یک و یا ترکیبی از شیوه­های فوق­ الذکر بهره گیرد.

توصیه نهایی

در صورت بروز علائم زیر توصیه می­شود به پزشک معالج خود مراجعه نمایید:

• داشتن درد مزمن
• خونریزی شدید واژن
• سرگیجه یا ضعف شدید
• باز شدن بخیه و جای زخم
• داشتن هرگونه علائم عفونت همچون افزایش درد، تورم، گرما یا قرمزی، چرک تخلیه از برش، تب و یا رگه­های قرمز منتهی به برش.
• همچنین توصیه می‌گردد تا پیش از بهبودی کامل، از تماس با افرادی که بیماری واگیردار دارند خودداری شود.